GRA EMOCJE – KREATYWNE ZABAWY EDUKACYJNE

Co zrobić, żeby moje dziecko radziło sobie z emocjami? To chyba najczęściej zadawane mi pytania podczas spotkań w gabinecie terapeutycznym. I nie ma się co dziwić, , bo przecież emocje są wszechobecne, a życie nawet małych dzieci obfituje w różne problemy, kłopoty, z którymi muszą sobie jakoś radzić. Emocje u dzieci pojawiają się czasem nagle, a czasem są tłumione i wybuchają dużo później. Jak wspólnie, całą rodziną, nauczyć się mówić o emocjach, jak pomóc swojemu dziecku, gdy przeżywa trudne chwile? O tym własnie będzie dzisiejszy artykuł. Gra Emocje pozwala nie tylko poznawać emocje, ale też uczy jak sobie z nimi radzić.

Kostka Emocji Lundi

Kiedy pisałam artykuł o tym jak ważna jest inteligencja emocjonalna w rozwoju dziecka „Czy inteligencja emocjonalna u dzieci jest ważna?” od razu pomyślałam, że warto również napisać o tym, jak się bawić z dzieckiem, aby rozwijać jego emocje.

Proponuje dziś pobawić się Kostką Emocji – Gra Emocje. Proszę się nie nabrać na prostotę tej zabawki. Gra Emocje „Kostka Emocji” jest prosta w swojej koncepcji, ale potrafi być niezwykle skomplikowana podczas zabaw.

Kostka Emocji to zabawka edukacyjna mająca na celu naukę rozumienia, akceptacji i samoregulacji emocji u dzieci.

Gra Emocje: Kostka Emocji – dlaczego buźki zwierząt?

Na każdej ze ścian kostki znajdują się inne emocje, wyrażone na buziach zwierzątek (Smutny piesek, Zły lisek, Zaskoczona sowa, Przestraszony miś, Wesoła krówka, Rozbawiona świnka). Dzieci bardzo lubią świat magi, zwierzątek i innych stworków- dużo łatwiej opowiadać o emocjach, kiedy przelewa się je na postać ze świata fantazji.

Jak się bawić Kostką Emocji?

Proszę pamiętać, że nawet najlepsza instrukcja nie jest jedynym wyznacznikiem zabaw. Gra emocje – Kostka Emocji – daje dużo rozwiązań i możliwości w załączonym do zestawu podręczniku, ale tak samo ważna jest kreatywność Twoja i Twojego dziecka. Nie zawsze warto trzymać się sztywnych reguł. Podążaj za dzieckiem i wspieraj go, podsuwając mu nowe możliwości. 

Do zabaw potrzebne będą żetony (np. guziki, klocki, fasola itp.) i oczywiście Kostka Emocji. Poniżej znajdziesz kilka zabaw, które możesz rozwijać razem z dzieckiem.

Zabawa nr 1. „Co to za emocja?”

Pierwsza zabawa jest przeznaczona dla bardzo małych dzieci, które dopiero uczą się nazywania emocji. Rzucamy kostką na zmianę z dzieckiem i nazywamy te emocje, które wypadły. Opisujemy również po czym poznaliśmy, że to właśnie dana emocja. Np. Smutny piesek ma smutną buzię i wskazujemy palcem na buzię pieska i swoją własną. Warto za każdym razem podkreślać rolę ułożenia buzi oraz brwi i oczu, bo tak właśnie rozpoznajemy emocje.

Zabawa nr 2. „Miny”.

Które dziecko nie lubi zabaw w śmieszne miny. Tym razem będziemy robić miny, które wyrzucimy na kostce. Jeśli wypadnie radosna – to należy pokazać ja na twarzy, ale też i w ciele.

Np. gdy wypadnie przestraszony misiu należy pokazać przestraszoną minę (otwarte szeroko usta  i oczy, ale tez i ręce blisko ciała, odchylona głowa). Wbrew pozorom nie jest to wcale łatwa zabawa. Trzeba poznać swoje ciało i zastanowić się, co ono robi, kiedy odczuwamy emocje.

Zabawa nr 3. „Jak myślisz…”

Trzecia zabawa kostką emocji polega na losowaniu emocji i próbie odpowiedzenia na pytanie: Jak myślisz, dlaczego ……………….. (np.Jak myślisz, dlaczego lisek jest dzisiaj zezłoszczony)?

Zadaniem osób grających jest wymyślić jak najwięcej możliwych przyczyn danej emocji u zwierzątka.  Zabawa w „Jak myślisz…” rozbudza nie tylko kreatywność dzieci, ale też uczy otwartego rozmawiania o emocjach.

Do tej gry możesz dołożyć żetony. Za każdą wymyśloną przyczynę danej emocji dajemy żeton. Kto uzbiera więcej żetonów wygrywa i staje się Mistrzem Emocji.

Zabawa nr 4.  „Krótkie Historie”.

Ta zabawa wymaga już od dziecka umiejętności budowania dłuższych wypowiedzi.  Zabawa ma dwa etapy: rzut kostka i nazwanie emocji a następnie należy wymyślić krótką historię z daną emocją w roli głównej.

Ta zabawa oprócz poznawania emocji i ich rozumienia uczy również, że można się powygłupiać z dorosłymi i  sprawia, że dzieci są bardziej śmiałe podczas wymyślania nowych, kreatywnych rozwiązań.

Zabawa nr 5. „Pogotowie Emocji”.

Głównym zadaniem w tej zabawie jest poprowadzenie historii w sposób jaki buduje się bajki terapeutyczne.

Oczywiście poniżej przedstawiona jest skrótowa wersja budowania opowiadań terapeutycznych, ale spokojnie wystarczy do zabaw domowych. Jeśli chcielibyście zgłębić ten temat to odsyłam do bajek terapeutycznych M. Molickiej – we wstępie pisze o tym, jak tworzyć bajki.

Jak tworzyć opowiadanie terapeutyczne?

1. Temat, który stanowi ważny dla dziecka problem.
   

   Zaczynamy od tego, aby wybrać temat.  Może to być wydarzenie wesołe lub smutne/straszne/denerwujące.

   Jeśli chcesz przećwiczyć  z dzieckiem radzenie sobie z  jego emocjami, wybierz taki temat, który jest wam bliski: np. strach przed basenem.

   Oto kilka przykładów tematów, które pojawiały się podczas mojej pracy z dziećmi.

   „Czarna, ciemna sala – o dziewczynce, która bała się ciemności”, „Smutny deszcz”, „Czerwony ze złości Lisek Staszek”.

2. Próba rozwiązania problemu przez zachowania, które nie są dobre dla bohatera ani jego przyjaciół.

   Rzucaj kostką na zmianę z innymi osobami i twórz część historii z bohaterami lub emocjami, które wyrzuciłeś. Każdy po kolei dodaje dalszą część historii, aż na samym końcu znajdujecie rozwiązanie trudnej kwestii. (Umów się już na początku gry, czy każdy kolejny rzut kostką przywołuje samego bohatera czy bohatera z emocją).

   Na początku podaj zachowanie, które występuje u dziecka lub u innych dzieci, ale nie daje rozwiązania kłopotu, a czasem powoduje nowe problemy.

3. Wprowadzenie nowego bohatera, który pomaga w rozwiązaniu trudności.

    

   W tej zabawie dorosły odgrywa ważną rolę, ponieważ zachęca dziecko do szukania najlepszych rozwiązań dla bohatera bajki. Czasami trzeba odpowiednio naprowadzić dzieci na pozytywne sposoby radzenia sobie w trudnych sytuacjach. Wprowadzamy nowego bohatera, który często ma odpowiednią wiedzę lub zna kogoś, kto taką wiedzę posiada.

4. Podróż do zmiany – faktyczna lub metaforyczna.

   Bohaterowie historii wyruszają w podróż lub już byli u kogoś, kto dał im nowe, lepsze rozwiązanie na troski i emocje.

5. Wprowadzenie nowych rozwiązań, dobrych dla bohatera i jego przyjaciół.

   Bohater wprowadza nowe rozwiązania w życie i uczy się, że są one skuteczne, pomagają lepiej się czuć.
   Historię można układać w zależności od wyrzuconych na kostce emocji bohaterów. Gra emocje czasami wymaga to dużej elastyczności i kreatywności. Dzieci najlepiej zapamiętują informacje podczas zabawy i wtedy, gdy same tworzą opowiadania.

6. Zakończenie z morałem.

   Ta cześć to takie podsumowanie, wyciągnięcie najważniejszej nauki z całej historii.

Przykład ułożonej bajki terapeutycznej.

Temat bajki terapeutycznej
Historia o lisku, który szybko się złościł – bajka dla dziecka, którego rodzice byli po rozwodzie, a dziecko mieszkało z mamą.

Lisek mieszkał  w małej norce ze swoją mamą. Tato mieszkał kilka norek dalej. Lisek wstawał rano i już od początku był niezadowolony. A to mleczko za zimne, a to za słodkie, a  to nie ma swojej czapeczki. W przedszkolu było podobnie….

Próba rozwiązania problemów w sposób nieadekwatny.

Pewnego dnia kopnął Misia Kubę, który bardzo się rozpłakał i powiedział do liska: Nie lubię Cię! Idź sobie….To dopiero rozzłościło liska, ale też było mu smutno. Nie dał po sobie poznać smutku, tylko jeszcze bardziej zmarszczył brwi i zacisnął zęby – tak robią liski, kiedy się złoszczą.

Rzut kostką – następna osoba losuje – pojawia się nowy bohater.

Rzut kostką, a na kostce wypada np. Smutna krówka. Teraz następna osoba kontynuuje historię.

Lisek wrócił do domu, a tam czekała na niego smutna krówka Maja. Cała była zapłakana. Lisek jeszcze trochę był zły, ale stwierdził, że zapyta co się stało. Maja opowiedziała mu, że jej rodzice postanowili mieszkać w osobnych domkach, żeby się już tak często nie spierać. Maja była bardzo smutna.

Lisek wiedział o czym mówi Maja…sam też tęsknił często za tatą….

Podróż do zmiany i nowe rozwiązania.

Lisek dobrze rozumiał, co czuła Maja i chciał jej pomóc, ale nie wiedział jak. Nagle Maja wstała, wyciągnęła książeczkę z plecaka i przeczytała. Co zrobić gdy jest mi smutno? Powiedziała, ze dostała taką książeczkę od pani psycholog i ma ja czytać, gdy jest jej źle. Zapytała czy lisek pomoże jej czytać, bo sama się troszkę boi. Wtedy może łatwiej będzie sobie poradzić z moimi emocjami.

Morał.

Lisek i krówka Maja spotykali się od tej pory i czytali sobie książeczkę, kiedy czuli, że jest im smutniej. Tak oboje nauczyli się, że kiedy jest nam smutno warto powiedzieć komuś o tym, bo inne osoby znają różne pomysły i pomogą rozwiązać sytuację.

Podsumujmy…

Emocje u dzieci to nie kłopot czy trudność. Ważne jednak, aby wiedzieć jak uczyć dzieci o emocjach, jak dawać im poczucie, że sa w tych emocjach rozumiane.

Podczas zabawy Kostką Emocji rozwijamy:

• Inteligencję emocjonalną,
• Wzbogacenie słownictwa,
• Motorykę małą,
• Wyobraźnię.

Dzięki zabawie Kostką Emocji, dziecko naturalnie rozwija wyobraźnię, operuje słownictwem związanym z emocjami.

Emocje u dzieci stają się bardziej jasne dla nich oraz dla dorosłych. Dziecko uczy się mówić o emocjach, początkowo opisując sytuacje przeżywane przez zwierzątka a w efekcie uczy się swobodnie wyrażać własne stany i potrzeby.

Kostka Emocji może zapoczątkować trudne rozmowy o negatywnych przeżyciach dzieci, pokazując, że nie tylko one odczuwają takie emocje.

Dzięki rzucaniu kostką i operowaniu rękami, dziecko ćwiczy również motorykę małą i dużą.

Nasze dzieci eksplorują, kreują, poznają nowe bodźce, a więc w naturalny dla nich sposób rozwijają myślenie. Mali odkrywcy mogą doświadczać nowych wrażeń samodzielnie lub z pomocą dorosłego.

Sylwia Stefańczyk

Nazywam się Sylwia Stefańczyk, jestem psychologiem oraz pedagogiem specjalnym. Od 8 lat pracuję z dziećmi i dorosłymi jako terapeuta, pedagog, trener. Prowadzę bloga Enklawa Rozwoju, którego celem jest pomoc drugiemu człowiekowi.

W 2014 r. stworzyłam firmę rodzinną LUNDI – Zabawki Edukacyjne. Projektujemy i tworzymy zabawki edukacyjne i materiały terapeutyczne dla dzieci.

Na tym blogu znajdziesz porady, inspiracje, nowe pomysły i sporą dawkę wartościowej wiedzy. Chcę, żeby ten blog był miejscem, gdzie warto zajrzeć, porozmawiać, dowiedzieć się o sposobach skutecznego wychowywania dzieci i radzenia sobie z różnymi trudnościami. Chcę dzielić się swoją wiedzą, bo wiem, że dzięki temu możemy budować szczęśliwe, spokojne i spełnione rodziny.

Więcej o mnie przeczytasz na mojej stronie internetowej: www.sylwiastefanczyk.pl.